زرگر؛ روستایی با زبان رومانو و چهره‌ای متفاوت از تاریخ مهاجرت
روستای زرگر در شهرستان آبیک قزوین با زبان منحصربهفرد رومانو که ریشهای اروپایی دارد، از دیگر روستاهای ایران متمایز شده است. این زبان کهن توسط ۱۵۰۰ نفر از اهالی روستا حفظ شده و در یونسکو ثبت جهانی شده است.
روستای زرگر و زبان رومانو
روستای زرگر در شهرستان آبیک استان قزوین، به‌دلیل حفظ زبان رومانو که ریشه‌هایی در زبان‌های هند و اروپایی دارد، از دیگر مناطق ایران متمایز شده است. این زبان کهن با ساختار دستوری پیچیده، توسط حدود ۲۵۰ خانوار (۱۵۰۰ نفر) در این روستا به‌صورت روزمره استفاده می‌شود و حتی کودکان نیز آن را می‌آموزند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد خاستگاه اصلی گویشوران این زبان به روم‌های ساکن جنوب شرقی آسیا برمی‌گردد که حدود ۶۰۰ سال پیش در پی جنگ‌های جهانی یا دعوت نادرشاه به ایران مهاجرت کردند. اگرچه اطلاعات دقیقی از پیشینه تاریخی روستا در دست نیست، اما اهالی زرگر هویت ایرانی خود را حفظ کرده و به اسلام شیعه گرایش دارند.
- زبان رومانو دارای ایزو بین‌المللی است و در یونسکو ثبت شده
- نوشتار این زبان شبیه لاتین است و با الفبای فارسی قابل نگارش نیست
- در مراسم عروسی، ۱۰ روز پیش از جشن، پایکوبی برگزار می‌شود
- چهره‌های مردم دارای چشمان بادامی و رنگی است که نشانه‌ای از ریشه‌های مهاجرتی است
- این زبان در مناطق دیگری مانند شیراز، شهریار و اصفهان نیز among تعداد محدودی گویشور دارد
ابوالفضل زرگر، محقق محلی: «نقل می‌شود نادرشاه گروهی از این مردم را به ایران آورد و آنان را از مالیات معاف کرد» یکی از اهالی: «اگر بخواهیم چیزهایی بگوییم که دیگران متوجه نشوند، از زبان رومانو استفاده می‌کنیم»
روستای زرگر با وجود ویلایی‌شدن خانه‌ها و از دست دادن ظاهر سنتی، همچنان زبان رومانو را به عنوان میراثی زنده حفظ کرده است. این زبان نه تنها نماد تاریخ مهاجرت است، بلکه نشان‌دهنده تنوع فرهنگی ایران است که در عین تفاوت، وحدت ملی را تقویت می‌کند.