مخالفت چین و روسیه با مکانیسم ماشه و ادعای حقوقی ایران درباره قطعنامه 2231
مکانیسم ماشه در قطعنامه 2231 شورای امنیت به نقطه تقابل حقوقی و ژئوپلیتیک تبدیل شده است. ایران معتقد است این مکانیسم منقضی شده، اما غرب خواهان بازگشت تحریم‌هاست. روسیه و چین مخالفت خود را اعلام کرده‌اند.
تقابل حقوقی بر سر مکانیسم ماشه و قطعنامه 2231
مکانیسم ماشه—یکی از سازوکارهای قطعنامه 2231 شورای امنیت—اکنون به مرکز تقابل حقوقی و ژئوپلیتیک بین قدرت‌های جهانی تبدیل شده است. ایران استدلال می‌کند این مکانیسم پس از ۱۰ سال منقضی شده و فاقد اعتبار اجرایی است، درحالی که ایالات متحده و متحدان غربی آن را مبنای بازگشت تحریم‌های بین‌المللی می‌دانند. این اختلاف برداشت، شکافی عمیق در شورای امنیت ایجاد کرده و آینده برجام را تحت تأثیر قرار داده است.
- ایران: خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام و عدم اجرای تعهدات اقتصادی توسط اروپا (مانند سازوکار اینستکس) را دلایل بی‌اعتباری فعال‌سازی مکانیسم ماشه می‌داند.
- غرب: با استناد به گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران را ناقض تعهدات برجامی معرفی و خواستار بازگشت تحریم‌ها شده‌اند.
- روسیه و چین: برای نخستین بار در شورای امنیت، تصمیم اکثریت را «غیرحقوقی» و «سیاسی» خوانده و با آن مخالفت کردند.
“فعال‌سازی مکانیسم ماشه در شرایط خروج آمریکا از برجام فاقد اعتبار حقوقی است.” “مخالفت روسیه و چین نشان‌دهنده تقابل نظم غرب‌محور با نظم نوظهور شرق‌محور است.”
در سطح منطقه‌ای، مواضع کشورها متنوع است: ترکیه اعلام کرده تحریم‌ها را اجرا می‌کند، اما کشورهایی مانند قطر، عراق و هند موضع محتاطانه‌تری دارند. ایران برای کاهش فشار باید بر دیپلماسی چندجانبه، همکاری مشروط با آژانس انرژی اتمی و تنوع‌بخشی اقتصادی تمرکز کند. درنهایت، اگرچه مخالفت روسیه و چین مهم است، سلطه مالی غرب باعث می‌شود اجرای تحریم‌ها—حتی بدون اجماع حقوقی—مؤثر باقی بماند.