بیوگرافی ژان لوک گدار؛ شورشی که سینما را نجات داد

ژان لوک گدار: شورشی که سینما را بازتعریف کرد

ژان لوک گدار، یکی از تأثیرگذارترین چهره‌های تاریخ سینما، نه تنها یک کارگردان بلکه یک تئوریسین، منتقد رادیکال و فیلسوف بود که سینما را به میدان نبرد ایده‌ها تبدیل کرد. او در سوم دسامبر ۱۹۳۰ در پاریس به دنیا آمد و در دوران نوجوانی که مصادف با اشغال فرانسه توسط نازی‌ها بود، نگاه پرسشگر و بدبینانه‌ای به ساختارهای قدرت در او شکل گرفت. علاقه او به سینما در «سینماتک فرانسه» و کلوب‌های سینمایی پاریس شعله‌ور شد و در آنجا با چهره‌های شاخصی مانند فرانسوا تروفو، کلود شابرول، اریک رومر و ژاک ریوت آشنا شد. این گروه هسته اصلی منتقدان مجله «کایه دو سینما» را تشکیل دادند و تئوری «سیاست مؤلفان» را مطرح کردند که بر اساس آن کارگردان به عنوان «مؤلف» اصلی فیلم شناخته می‌شد.

• فیلم «از نفس افتاده» (۱۹۶۰) اولین فیلم بلند گدار بود که با تکنیک‌های انقلابی مانند «جامپ کات»، استفاده از دوربین روی دست و نور طبیعی، و شکستن دیوار چهارم، سینمای کلاسیک را به چالش کشید.
• در دهه ۱۹۶۰، گدار با بازیگر دانمارکی آنا کارینا ازدواج کرد و او را به «موز» خود در فیلم‌هایی مانند «زن، زن است» و «پیرو خله» تبدیل کرد.
• وقایع مه ۱۹۶۸ فرانسه تأثیر عمیقی بر گدار گذاشت و او به سمت سینمای سیاسی حرکت کرد. او «گروه ژیگا ورتوف» را تأسیس کرد و فیلم‌هایی مانند «باد شرق» را ساخت که Against نظام سرمایه‌داری و امپریالیسم بودند.

گدار معتقد بود: «سینما نباید تنها سرگرمی باشد، بلکه باید آینه، چکش و سلاح باشد.»

او در پروژه عظیم «تاریخ (های) سینما» نوشت: «سینما در ثبت فجایع بزرگ قرن، به خصوص هولوکاست، شکست خورده است.»

در سپتامبر ۲۰۲۲، گدار از طریق مرگ خودخواسته (اتانازی) به زندگی خود پایان داد، اما میراث او در زبان سینما و شجاعت در قاعده‌شکنی برای همیشه زنده خواهد ماند. او به نسل‌های بعدی آموخت که مهم‌ترین سؤال در سینما «چگونه نشان دهیم؟» است، نه «چه چیزی را نشان دهیم؟».