تحول نقاشی قهوه‌خانه‌ای در چهار دهه اخیر: از محافل عمومی تا نگارخانه‌ها
نقاشی قهوه‌خانه‌ای به عنوان هنری با ریشه‌های عمیق در فرهنگ ایران، طی چهار دهه گذشته تحول چشمگیری داشته است. این گزارش به نقش رضا خلیلی و احمد خلیلی در شکل‌گیری و تداوم این جریان هنری می‌پردازد.
تحول نقاشی قهوه‌خانه‌ای در چهار دهه اخیر
نقاشی قهوه‌خانه‌ای به عنوان هنری ملی با پیشینه‌ای غنی در فرهنگ ایران، مسیر تحولی شگرفی را از محافل عمومی و قهوه‌خانه‌ها تا نگارخانه‌های معتبر طی کرده است. این تحول در چهار دهه اخیر با عوامل متعددی همراه بوده که مهم‌ترین آن‌ها نقش احمد خلیلی و برگزاری اولین نمایشگاه جمعی نقاشی قهوه‌خانه‌ای در سال ۱۳۷۲ است. پیش از این تاریخ، این هنر عمدتاً در محیط‌های سنتی و توسط نقالان و پرده‌خوانان مطرح بود و توجه رسانه‌ای و دانشگاهی چندانی به آن نمی‌شد.
- عوامل ناپیوستگی اولیه: رویکرد غرب‌زدگی اساتید دانشگاهی و عدم آگاهی هنرمندان از دانش هنرهای تجسمی جهانی
- نقش محوری احمد خلیلی: اجرای زنده نقاشی در قهوه‌خانه سنتی آذری و مدیریت اولین نمایشگاه جمعی
- تأثیر نمایشگاه ۱۳۷۲: برگزاری نمایشگاه با ۴۰ اثر از اساتید برجسته و استقبال بی‌سابقه رسانه‌ها
- ویژگی‌های احمد خلیلی: مطالعات گسترده تاریخی و هنری، تسلط بر سبک‌های مختلف نقاشی و فروتنی قابل توجه
- جریان‌سازی پیوسته: برگزاری ورکشاپ‌ها، کمک به دانشجویان و تلاش برای ورود این سبک به محیط‌های آکادمیک
"حضور طولانی‌مدت استاد خلیلی در قهوه‌خانه سنتی آذری و مدیریت اولین نمایشگاه جمعی، مهم‌ترین دلیل استمرار این جریان بود"
"ایشان در مصاحبه‌ها همواره تأکید داشتند که جوانان باید تحول و نوگرایی را در این سبک ایجاد کنند"
امروز شاهد رونق چشمگیر این هنر در قالب تألیف کتب، مقالات، مستندها و خلق آثار جدید هستیم که حاصل تلاش‌های مستمر چهار دهه اخیر است.