واگذاری اقساطی شرکت‌های بانکی؛ آزمون جدایی سرمایه از بانک‌داری
طرح بانک مرکزی برای فروش اقساطی شرکت‌های وابسته بانک‌ها، راهی برای پایان بنگاه‌داری و بازگرداندن بانک‌ها به مأموریت اصلی تأمین مالی تولید است.
واگذاری اقساطی شرکت‌های بانکی
بانک مرکزی ایران طرح جدیدی برای فروش اقساطی شرکت‌های وابسته به بانک‌ها ارائه کرده که هدف آن پایان دادن به بنگاه‌داری در شبکه بانکی و بازگرداندن بانک‌ها به نقش اصلی خود یعنی تأمین مالی تولید است. در سال‌های اخیر، بانک‌های ایران به جای ایفای نقش واسطه مالی، به هلدینگ‌های بزرگ شبه‌سرمایه‌گذاری تبدیل شده‌اند که حدود ۴۰ درصد دارایی‌های برخی بانک‌ها را شرکت‌های تابعه در بخش‌هایی مانند ساختمان، پتروشیمی و خودرو تشکیل می‌دهند.
- دارایی‌های راکد بانک‌ها نه تنها بازدهی پایدار ندارند بلکه به زیان پنهان تبدیل شده‌اند
- بنگاه‌داری بانک‌ها باعث تعارض منافع ساختاری در نظام بانکی شده است
- رویکرد اقساطی امکان مشارکت بخش خصوصی واقعی را فراهم می‌کند
- فروش اقساطی به ترمیم تدریجی ترازنامه بانک‌ها بدون شوک نقدینگی کمک می‌کند
- خطر واگذاری‌های غیرشفاف و بازگشت دارایی‌ها به شبکه بانکی وجود دارد
محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی: «اعتقاد داریم شرکت‌های غیرمرتبط باید از فضای بانک‌داری خارج شوند.»
کارشناسان هشدار می‌دهند: «نبود سازوکار دقیق برای ارزیابی و قیمت‌گذاری می‌تواند دارایی‌ها را از یک شبه‌دولت به شبه‌دولت دیگر منتقل کند.»
این اقدام بخشی از پازل اصلاحات نظام مالی کشور محسوب می‌شود که در صورت اجرای صحیح، به افزایش اعتماد عمومی، کاهش ناترازی مزمن و بازتعریف مأموریت بانک‌ها منجر خواهد شد.