نفت و گاز بی‌مرز؛ رقابت بی‌صدا برای برداشت از میادین مشترک
میادین نفت و گاز مشترک، ذخایر زیرزمینی‌اند که چند کشور از آن سهم دارند. اگر ایران برداشت نکند، همسایه‌ها با چاه‌های خود ثروت ملی را می‌مکند؛ ثروتی که هر بشکه‌اش برای همیشه از دست می‌رود.
میادین مشترک نفت و گاز؛ چالش‌های ملی ایران
میادین نفتی و گازی مشترک یکی از چالش‌های اساسی صنعت انرژی ایران محسوب می‌شوند. ایران دارای ۲۸ میدان مشترک با کشورهای همسایه است که شامل ۱۵ میدان نفتی و ۱۳ میدان گازی می‌شود. مهم‌ترین این میادین عبارت‌اند از: پارس جنوبی (مشترک با قطر)، آزادگان و یادآوران (مشترک با عراق)، و فرزاد (مشترک با عربستان سعودی). مشکل اصلی زمانی رخ می‌دهد که یک کشور برداشت را زودتر آغاز کند و فشار مخزن به سمت چاه‌های آن کشور متمایل شود.
- قطر بیش از دو و نیم برابر ایران از میدان مشترک پارس جنوبی برداشت کرده است
- عراق در برخی میادین مانند مجنون تا سه برابر ایران تولید دارد
- تحریم‌های بین‌المللی مهم‌ترین عامل کندی توسعه میادین ایرانی است
- ناپایداری سیاست‌گذاری و کمبود سرمایه داخلی از دیگر موانع هستند
- فقدان توافقنامه‌های دوجانبه برای برداشت هماهنگ مشکل را تشدید می‌کند
“هر ماه تأخیر در توسعه میدان مشترک، به معنای از دست رفتن بخشی از ذخیره است”
“برای توسعه کامل تمام میادین مشترک، حداقل ۷۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم مورد نیاز است”
توسعه میادین مشترک نه تنها به سرمایه‌گذاری کلان نیاز دارد، بلکه مستلزم فناوری پیشرفته حفاری و مدیریت مخازن است. ایران باید بر راهکارهای حیاتی مانند اصلاح مدل قراردادی IPC، همکاری منطقه‌ای، و توسعه فناوری داخلی تمرکز کند. در جهانی که تقاضای سوخت‌های فسیلی به تدریج کاهش می‌یابد، تأخیر بیشتر به معنای از دست دادن فرصت‌های طلایی انرژی خواهد بود.