مرز باریک میان توهین، افترا و نشر اکاذیب در قانون
قانون‌گذار برای صیانت از کرامت انسانی، سه عنوان کیفری توهین، افترا و نشر اکاذیب را با تعاریف و مجازات‌های متفاوت پیش‌بینی کرده است. شناخت تفاوت‌های این جرایم در فضای واقعی و مجازی ضروری است.
تفاوت‌های حقوقی میان توهین، افترا و نشر اکاذیب
قانون‌گذار ایران برای حفظ کرامت انسانی و صیانت از شخصیت معنوی افراد، سه جرم مستقل با تعاریف و مجازات‌های متفاوت تعریف کرده است. در دنیای امروز که ارتباطات در فضای مجازی گسترش یافته، شناخت دقیق این جرایم بیش از پیش اهمیت دارد.
- توهین: هر نوع به‌کار بردن الفاظ رکیک، نسبت‌های ناروا یا اعمال تحقیرآمیز که موجب لطمه به حیثیت افراد شود. این جرم نیازمند قصد و نیت اهانت است و مجازات آن از حبس تا شلاق تعزیری متغیر است.
- افترا: نسبت دادن جرمی مانند سرقت یا قتل به دیگری بدون داشتن دلیل یا مدرک معتبر. تفاوت اصلی با توهین در ماهیت مجرمانه اتهام است.
- نشر اکاذیب: انتشار اخبار یا شایعات دروغین با هدف تشویش اذهان عمومی یا آسیب به آبروی دیگران که نیازمند سوءنیت عام و خاص است.
“تفاوت اصلی افترا با توهین در این است که در افترا، نسبت داده‌شده ماهیت مجرمانه دارد، در حالی که در توهین صرفاً تحقیر یا بی‌احترامی مطرح است.”
“برای تحقق جرم نشر اکاذیب، وجود سوءنیت عام و خاص ضروری است؛ یعنی فرد باید بداند آنچه منتشر می‌کند دروغ است.”
آگاهی از این تفاوت‌ها نه تنها از بروز مشکلات قضائی جلوگیری می‌کند، بلکه ابزاری برای دفاع از حقوق فردی و اجتماعی در برابر آسیب‌های گفتاری و رسانه‌ای محسوب می‌شود.