زیست‌بوم نوآوری ایران با ضعف سرمایه‌گذاری خطرپذیر مواجه است
معاون وزیر علوم مشکلات زیست‌بوم نوآوری در ایران را نبود منابع مالی بذری و ضعف در سرمایه‌گذاری مخاطره‌پذیر عنوان کرد و بر طراحی ابزارهای نوین مالی برای تقویت این زیست‌بوم تأکید نمود.
چالش‌های سرمایه‌گذاری در زیست‌بوم نوآوری ایران
محمدنبی شهیکی تاش، معاون فناوری و نوآوری وزیر علوم، در اولین رویداد «جایزه تأمین مالی فناوری و نوآوری ایران» به تحلیل مشکلات ساختاری زیست‌بوم نوآوری کشور پرداخت. وی با اشاره به ضعف ابزارهای مالی موجود، بر ضرورت ایجاد تناسب بین ساختارهای تأمین مالی با ظرفیت و چرخه عمر کسب‌وکارهای فناور تأکید کرد. به گفته شهیکی، پاشنه آشیل این زیست‌بوم نه فقط کیفیت ایده‌ها، بلکه نبود منابع مالی بذری و ضعف در سرمایه‌گذاری مخاطره‌پذیر است که باعث می‌شود بسیاری از استارتاپ‌ها در مراحل اولیه فرصت رشد را از دست بدهند.
- نظریه O-Ring: شهیکی با استناد به این نظریه تأکید کرد که قدرت یک زنجیر به ضعیف‌ترین حلقه آن بستگی دارد و در نظام نوآوری، عملکرد تمام اجزا به هم وابسته است.
- حلقه سرمایه‌گذاری: حتی با وجود ایده‌های خلاقانه و نیروی انسانی مستعد، اگر حلقه تأمین مالی ضعیف باشد، خروجی کل نظام نوآوری تضعیف می‌شود.
- چرخه عمر کسب‌وکار: در مراحل اولیه (TRLهای پایین) شرکت‌ها با مشکل نقدینگی مواجه هستند و در مراحل بالاتر چالش اصلی سرمایه‌گذاری برای توسعه است.
- ابزارهای جدید: ابزارهای موجود کفایت لازم را ندارند و باید ابزارهای جدیدی برای تقویت چرخه تأمین مالی طراحی شود.
- بازیگران عرصه نوآوری: این بازیگران تحت تأثیر متغیرهای اقتصاد کلان قرار دارند و بازدهی سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها هنوز جذابیت لازم را ایجاد نکرده است.
«اگر در زنجیره نوآوری، حلقه سرمایه‌گذاری درست کار نکند، ایده‌های باکیفیت هم فرصت تحقق پیدا نمی‌کنند.» «اصلاح نظام تأمین مالی نوآوری و شکل‌گیری نهادهای حرفه‌ای سرمایه‌گذاری خطرپذیر، از پیش‌نیازهای رشد پایدار این زیست‌بوم است.»
شهیکی بر لزوم برنامه‌ریزی منسجم برای عبور از شکاف سرمایه‌گذاری و تقویت زنجیره نوآوری با محوریت بخش خصوصی تأکید کرد. رویداد جایزه تأمین مالی فناوری می‌تواند نقطه آغازی برای توجه بیشتر به این حوزه باشد.