خشک شدن دریاچه هویر دماوند؛ تهدید جدی برای حیات وحش و محیط زیست
خشک شدن کامل دریاچه هویر در دماوند نه تنها چهره طبیعت منطقه را دگرگون کرده، بلکه حیات گونههای جانوری از جمله خرس قهوه‌ای را به مخاطره انداخته است. کاهش بارش‌ها و مدیریت ناکارآمد منابع آب عامل اصلی این فاجعه زیستمحیطی است.
خشک شدن دریاچه هویر دماوند
خشک شدن کامل دریاچه هویر در شهرستان دماوند که تا چندی پیش به عنوان نمادی از زیبایی‌های کوهستانی البرز شناخته می‌شد، زنگ خطری جدی برای بحران آب در شرق تهران به شمار می‌رود. این دریاچه که بخشی از منطقه حفاظت شده «دریاچه‌های تار و هویر» محسوب می‌شود، با آب شیرین خود منبع حیاتی برای اکوسیستم محلی و پرندگان مهاجر بود. کارشناسان تغییرات اقلیمی، کاهش شدید بارش‌ها (بیش از ۳۰ درصد نسبت به میانگین بلندمدت)، برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی و توسعه بی‌ضابطه در منطقه را دلایل اصلی این فاجعه اعلام کرده‌اند.
- خشکی دریاچه تبعات جدی برای حیات وحش دارد و حتی ردپای خرس قهوه‌ای اخیراً در حاشیه آن ثبت شده است
- مصرف آب در ویلاها ۷ برابر بیشتر از کشاورزی است (۵۶ هزار متر مکعب در هکتار در مقابل ۸۰۰۰ متر مکعب)
- جمعیت دماوند در تابستان به نزدیک یک میلیون نفر می‌رسد در حالی که توان اکولوژیک منطقه تنها ۸۵ هزار نفر است
- خشک شدن مراتع اطراف خطر آتش‌سوزی را افزایش داده و سلامت ساکنان را تهدید می‌کند
- کاهش درآمدهای گردشگری و افزایش مهاجرت از روستاهای اطراف از تأثیرات اقتصادی این بحران است
نقی میرزاکریمی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست دماوند: “کاهش بارندگی در سال‌های اخیر همراه با برداشت‌های غیرمجاز از منابع آب زیرزمینی، موجب شده تا ورودی آب از چشمه‌های اطراف این دریاچه به حداقل برسد.”
حمیدرضا رمضانی، کارشناس ارشد منابع آب: “آب‌هایی که امروز از چاه‌ها خارج می‌شوند، در واقع «شیره زمین» هستند، آب‌های فسیلی و بسیار شوری که در عمق زمین ذخیره شده‌اند.”
این معضل بخشی از چالش گسترده‌تر آب در ایران است و نیاز به اقدامات فوری مانند کنترل برداشت از آب‌های زیرزمینی، احیای چشمه‌ها و برنامه‌ریزی توسعه بر اساس ظرفیت واقعی منابع آبی دارد.