ایران پیش از رضاخان؛ حقیقتی که همه اشتباه می‌کنند

تحلیل تاریخی هویت ایران

حبیب‌الله اسماعیلی، پژوهشگر تاریخ، در گفتگوی مفصلی به تاریخ و هویت ایرانی پرداخته و تأکید می‌کند که برای فهم مسائل امروز باید دیروز را مطالعه کرد. وی به اشتباه رایج درباره ایجاد نام ایران توسط رضاشاه اشاره کرده و توضیح می‌دهد که این مفهوم ریشه در تاریخ کهن دارد. اسماعیلی بین ایران سیاسی (جغرافیای تحت حاکمیت) و ایران فرهنگی (حوزه نفوذ فرهنگی) تمایز قائل شده و توضیح می‌دهد که مرزهای سیاسی تغییر کرده اما مناسبات فرهنگی تداوم داشته است.

• مفهوم ایران و توران در شاهنامه و متون کهن ریشه دارد
• جیحون همواره مرز نمادین بین ایران و توران بوده است
• این تقسیم‌بندی در دوره‌های ساسانی، سلجوقی و صفوی تداوم یافته
• تورانیان لزوماً ترک‌تبار نبوده‌اند بلکه مفهوم جغرافیایی داشته‌اند
• حافظه فرهنگی ایران حتی در دوره‌های فترت سیاسی حفظ شده است

"خیلی سطحی اندیشند کسانی که امروز می‌گویند رضاشاه نام ایران را ایجاد کرد" "این حرف از اساس اشتباه است و امکان هم‌سخنی در حوزه ایران فرهنگی را از ما سلب می‌کند"

وی در پایان تأکید می‌کند که آن‌ها که می‌گویند نام ایران جدید است یا تاریخ بلد نیستند یا مغرضند.