ابن‌الوقت؛ هنر زیستن در اکنون
مقاله‌ای درباره مفهوم ابن‌الوقت در عرفان اسلامی و راهکارهای عملی زیستن در لحظه حال بر اساس آموزه‌های قرآنی و حدیثی با بررسی تفاوت‌های آن با روان‌شناسی مدرن.
ابن‌الوقت؛ هنر زیستن در لحظه الهی
مقاله حاضر به بررسی مفهوم ابن‌الوقت در سنت عرفانی و دینی اسلام می‌پردازد. در دنیای امروز که انسان میان حسرت‌های گذشته و نگرانی‌های آینده گرفتار شده، زیستن در اکنون به عنوان راه رهایی معرفی می‌شود. این مفهوم ریشه در متون قرآن و احادیث اهل بیت دارد که مؤمن را به حضور دائمی در لحظه حال فرا می‌خوانند.
مبانی قرآنی ابن‌الوقت
- ذکر و غفلت‌زدایی: قرآن کریم در سوره نحل بر یاد پروردگار در همه حال تأکید می‌کند
- درک فانی بودن دنیا: آگاهی از محدودیت زمان، انسان را به عمل در لحظه حاضر وامیدارد
دیدگاه‌های حدیثی
- امام علی(ع): تأکید بر بهره‌گیری از «امروز» به عنوان تنها مالکیت واقعی انسان
- تعادل عملی: عمل برای دنیا با دیدگاه بقا و عمل برای آخرت با فوریت مرگ
تفاوت عرفان اسلامی با روان‌شناسی مدرن
- عرفان: حضور برای اتصال الهی و توکل
- روان‌شناسی: تمرکز بر آرامش فردی و کاهش اضطراب
«هر نفس نو می‌شود دنیا و ما» - مولانا «زندگی، آبتنی کردن در حوضچه اکنون است» - سهراب سپهری
- تمرین ذکر آگاهانه و هدفمند
- تنفس دارای حضور و مراقبه دم
- کاهش گفت‌وگوهای درونی
- بخشیدن گذشته و رها کردن آینده
- ادراک عمل خیر به عنوان وسیله
ابن‌الوقت بودن هنر زیستن در اکنون الهی است که انسان را از اسارت زمان رها کرده و در عین حال، او را در مسیر عمل خیر نگه می‌دارد.