آداب تلاوت قرآن؛ از طهارت دل تا حضور ادب در رفتار
آداب تلاوت قرآن مجموعه‌ای از رفتارهای ظاهری و روحی است که انسان را در مسیر انس با قرآن قرار می‌دهد. از نگاه به مصحف تا طهارت مکان و دل، از سکوت احترام‌آمیز تا سجده بندگی، همه مقدمه فهم پیام خداست.
آداب تلاوت قرآن: راهنمای عملی برای انس با کلام الهی
تلاوت قرآن تنها خواندن واژه‌ها و نغمه‌های آسمانی نیست، بلکه حضور در پیشگاه خالق است. قرآن کریم دریچه‌ای به سوی معرفت، طهارت و آرامش است و برای ورود به این دریچه، ادب و آدابی لازم است که انسان را آماده درک حقیقت وحی می‌کند. این آداب هم ظاهری هستند و هم باطنی، یعنی هم به رفتار و شرایط بیرونی قاری مربوط می‌شوند و هم به حال درونی و نیت او.
- تلاوت از روی مصحف: حتی برای حافظان قرآن، نگاه به خطوط قرآن نوعی عبادت و نور است. امام صادق(ع) فرمودند: “تلاوت قرآن از روی نوشته، عذاب پدر و مادر را سبک می‌کند.”
- حضور قلب: قاری حقیقی با هر آیه روحش دگرگون می‌شود. امام صادق(ع) توصیه کردند: “چون به آیه‌ای از بهشت رسیدی، درنگ کن و آن را از خدا بخواه.”
- حفظ حرمت ظاهری: قرآن نباید در جایگاهی پایین‌تر از اشیای دیگر قرار گیرد و هرگز نباید چیزی بر روی آن گذاشته شود.
- طهارت مکان: قرائت قرآن باید در مکان‌های پاک مانند خانه و مسجد انجام شود. امام علی(ع) فرمودند: “در هفت جا قرآن نخوانید: در رکوع، سجود، مستراح، حمام...”
- سجده تلاوت: در چهار آیه سجده واجب می‌شود که نشانه تسلیم در برابر عظمت خداست.
امام علی(ع) می‌فرمایند: “چشمان خود را به نور قرآن روشنی بخشید.” قرآن می‌فرماید: “اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِیثِ کِتَابًا مُتَشَابِهًا مَثَانِیَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِینَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ”
تلاوت قرآن با رعایت این آداب، انسان را از شنونده به مخاطب مستقیم وحی تبدیل می‌کند و پیام آیات را در زندگی جاری می‌سازد.